Conserve's Leessite

Weinig verrassende roman over oorlogsleed

Het onbekende verhaal van Indiase soldaten op Texel

Het is een meeslepend verhaal, typisch zo’n dikke pil die je op de bank onder een dekentje leest. Voor liefhebbers van romans over de Tweede Wereldoorlog zeker een aanrader. Maar het gevoel dat onder de handen van Walter Lucius een betere, verrassender roman zou zijn ontstaan kan Carla de Jong met haar Hoe klein de wereld is toch niet wegnemen.

Over de auteurs

Walter Lucius (1954-2021, pseudoniem van Walter Goverde) was regisseur, producent en schrijver. Hij werd vooral bekend door de Hartlandtrilogie, een thrillerreeks die zich afspeelde in Nederland, Afghanistan en Zuid-Afrika. Met het eerste deel van deze reeks, De vlinder en de storm, won hij de Schaduwprijs. In 2021 raakte hij in een diepe depressie en besloot dat hij niet langer wilde leven.

Carla de Jong werkte als psychiatrische verpleegkundige, studeerde daarna sociale wetenschappen en werkte als organisatiedeskundige in bedrijfsleven en gezondheidszorg. In 2009 publiceerde zij haar debuutroman In retraite. Daarna volgden een aantal psychologische romans en thrillers. Hoe klein de wereld is is haar tiende boek.

Hoofdstukken

Toen Walter Lucius in 2021 overleed, liet hij, zo blijkt uit het nawoord van Carla de Jong, een uitgebreide synopsis en enkele hoofdstukken na van wat zijn nieuwe boek had moeten worden. Ruim een jaar na zijn dood vroegen zijn weduwe en zijn literair agente aan De Jong of zij bereid was het boek te schrijven. Blijkens haar nawoord heeft zij daarbij wel de grote lijn van het verhaal behouden, maar het verder grotendeels naar haar eigen hand gezet.

Texel

Hoe klein de wereld is speelt zich grotendeels af op Texel in de jaren voorafgaand aan en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daar woont Luna Lansman, in 1938 achttien jaar oud, samen met haar vader en haar Duitse grootmoeder. Haar Franse moeder is in het kraambed overleden en nooit willen haar vader en oma over haar praten. Vader, die kunstschilder is, maar geen enkel doek afmaakt, is een nurkse man, die zijn dochter afblaft en zoveel mogelijk uit de weg gaat. Veel vrienden heeft Luna niet, zij voelt zich anders dan de andere Texelse kinderen. Alleen met Thiemen trekt zij al sinds haar kleutertijd op. Maar oma Muthild overlijdt en Thiemen ontpopt zich gaandeweg tot een steeds fanatiekere NSB’er.

Ayurvedisch

Parallel aan dit verhaal leren we de Indiase arts Chandar Kapoor kennen. Zijn vader heeft hem opgeleid in de ayurvedische geneeskunde en samen behandelen vader en zoon dorpelingen, maar ook zieken in de gevangenis. India is nog een Britse kroonkolonie en de Britten laten niets na om de Indiase bevolking te vernederen. Steeds sterker voelt Chandar de behoefte om in opstand te komen tegen de Britse overheersers. Als in Europa de oorlog uitbreekt, neemt Chandar dienst in het Britse leger, in de wat vage hoop om daarmee iets aan de vernederende Britse behandeling te kunnen veranderen.

Krijgsgevangene

Hij wordt krijgsgevangene gemaakt en de Duitsers beloven hem en zijn landgenoten dat zij, als hij de kant van de legers van Hitler kiest, de Indiërs zullen helpen onafhankelijk te worden. Om hun beloften kracht bij te zetten, leggen zij de Indiase soldaten in de watten met goed Indiaas eten, feestjes en zachte bedden. Chandar bezwijkt en neemt dienst in het Legion Freies Indien, dat onderdeel is van de Waffen-SS. Pas als hij in Sachsenhausen te werk gesteld wordt, ontdekt hij dat de nazi’s minder welwillend en onschuldig zijn dan ze zich voordeden.

Bataljon

Uiteindelijk belandt Chandar op Texel, waar van mei tot september 1943 een compleet bataljon landgenoten van hem gelegerd was. Hij ontmoet de Texelse Luna en de twee worden verliefd. Zelfs het feit dat Chandar aan de zijde van de nazi’s vecht, iets waar hij inmiddels ongelooflijk veel spijt van heeft, vergeeft zij hem kennelijk zonder enige moeite.

Sentimenteel

Regelmatig wankelt Carla de Jong op het randje van een sentimenteel driestuiversromannetje. De goeden zijn bij haar zonder uitzondering goed, de slechten bar slecht en zelfs de vader van Luna, aanvankelijk een en al haat en wantrouwen blijkt een fijne man te zijn die alleen onder het gewicht van zijn verdriet en schuldgevoel ten onder dreigde te gaan.

Het heeft allemaal een hoog sentimentaliteitsgehalte en de vraag rijst of Walter Lucius blij geweest zou zijn met deze uitwerking van zijn idee.

Indiase strijdkrachten

Desondanks biedt Hoe klein de wereld is ook boeiende informatie over een korte periode op Texel waar tot nu toe niet veel over geschreven is, het verblijf van de Indiase strijdkrachten. Het boek leest lekker weg en het verhaal is hoewel voorspelbaar, toch hier en daar best spannend.

Sonja de Jong

Carla de Jong en Walter Lucius – Hoe klein de wereld is, Luitingh-Sijthoff, ISBN978 90 245 8842 8, 448 pagina’s, € 23,99, februari 2025