De gebroeders Maxilari - David Pefko
Autobiografisch en melancholiek feel good verhaal
Armoedig en toch gelukkig
Echt makkelijk hebben ze het niet, de gebroeders Levi en Zev Maxilari, uit het gelijknamige boek van David Pefko. Het is 1999. Vijftien en zestien zijn de jongens en ze wonen samen met hun goedwillende, maar weinig praktische moeder in een kleine huurwoning. Geld is er amper en het ene gat wordt met het andere gedicht. En telkens als er een klein beetje geld binnenkomt, doet moeder, om zichzelf te troosten, weer een onverantwoord dure aankoop: een mooie tas, die geweldige schoenen. Zie je dan als puber maar eens staande te houden.
Autobiografisch
De nieuwe roman van David Pefko lijkt een hoog autobiografisch gehalte te hebben. Net als die jongens Maxilari groeide ook Pefko op in relatieve armoede. Wonend in een dure wijk, Oud-Zuid in Amsterdam, maar geen cent te makken. Of het door die eigen ervaringen komt of gewoon het talent van de schrijver is, of – het meest waarschijnlijk – een combinatie van beide, is dan niet van belang. Wat telt is dat hij die jeugd, die tegelijkertijd moeilijk én leuk is, in bewonderenswaardig weinig woorden, maar treffend neer weet te zetten. Het is dan ook bijna overbodig dat Pefko ook nog een spannende verhaallijn toevoegt aan zijn vertelling. Over een in de oorlog ontvreemde diamant die miljoenen waard is en nou net precies in de buurt van de twee jongens verborgen gehouden blijkt te worden.
Over de auteur
David Pefko (1983), zoon van een Griekse vader en een Nederlandse moeder, groeide samen met zijn moeder en zijn broer op in Oud-Zuid. Hij verdiende aanvankelijk zijn brood als handelaar in vodden. In 2009 debuteerde hij met de roman Levi Andreas, twee jaar later gevolgd door Het voorseizoen. DIt boek werd bekroond met de Gouden Boekenuil (2012) en de Inktaap (2013, de literaire jongerenprijs). In 2017 volgde de roman Daar komen de vliegen, gebaseerd op de zaak rond oplichter Bernie Madoff. De gebroeders Maxilari is zijn vierde roman. Daarnaast schrijft Pefko columns voor diverse kranten en publiceerde verhalen in verschillende literaire tijdschriften.
Diamant
Die diamant duikt overigens pas in de tweede helft van het boek op. En hoewel het een smeuïg verhaal oplevert, zit de kracht van dit boek toch vooral in de karaktertekening van de broers Levi en Zev en van hun moeder. Omdat het huis slechts twee slaapkamers telt en moeder de jongens ieder hun eigen kamer gunt, heeft ze haar eigen bed pontificaal in de huiskamer gezet en brengt daar het grootste deel van haar tijd in door. De schulden lopen regelmatig hoog op, maar moeder vindt dat ze die peperdure tas van Fred de la Bretoniére toch echt wel verdiend heeft. Een vreselijk egoïstisch mens dus, zou je zeggen, maar onder de handen van David Pefko wordt ze dat nou juist niet. Zonder het expliciet uit te spreken, weet hij je toch voor haar in te nemen. Net zoals haar twee zoons dat doen, accepteer je haar zoals ze is. De vader van de jongens is teruggekeerd naar zijn geboorteland Griekenland en al vanaf het begin een afwezige vriend, maar niemand zit daar echt mee. Of zoals moeder het tijdens haar zwangerschap uitlegt aan haar eigen moeder: “Ze was eigenlijk helemaal niet op zoek geweest naar een relatie, maar naar onvoorwaardelijke liefde. En die had ze in haar buik zitten.’’
Liefdevol
Want ondanks alles is het een liefdevolle omgeving waar de broers opgroeien. Zev, de jongste, is de lefgozer, vol flair en zelfvertrouwen, die altijd wel een manier vindt om iets bij te verdienen als de nood het hoogst is. Levi is anders, serieuzer, zorgelijker. Hij is het die ’s ochtends vroeg de dure straten in Oud-Zuid afstruint om bij het vuilnis goeie spullen buit te maken. Overhemden, weggegooid omdat er een knoopje af is of een naadje los zit. Mooie meubelstukken die je kunt verpatsen zodat er weer wat geld binnenkomt.
Als de achterbuurman, de juwelier Silbernberg, de jongens vraagt om tegen betaling zijn administratie op orde te brengen, grijpen Levi en Zev die kans met beide handen aan. Silbernberg vertelt ondertussen spannende verhalen over hoe hij na de oorlog door roof ontvreemde juwelen en goud heeft terugbezorgd bij de rechtmatige eigenaars of hun nabestaanden. En dan blijkt opeens dat vlak in de buurt een oorlogsmisdadiger woont die zijn straf heeft weten te ontlopen en nog altijd een miljoenendiamant in zijn bezit zou hebben. Wie hem vindt, zal een vindersloon kunnen opstrijken met vele nullen.
Die kans laten de jongens zich niet ontglippen.
Spannend
Het verhaal dat volgt is tegelijkertijd spannend en hilarisch, al voel je de ontknoping al vrij snel aankomen. Maar dat is niet erg, want in dit boek draait het niet om het oplossen van een mysterie, maar om twee broers die dwars tegen de verdrukking in gewoon doorgaan en vertrouwen in de toekomst houden.
Een boek waar je een beetje blij van wordt.
Sonja de Jong
David Pefko: De gebroeders Maxilari. ISBN 9789044633856. 334 pagina’s, uitgeverij. Prometheus, €24,99, oktober 2023.
