Leer me alles wat je weet - Hanna Bervoets
Een baksteen vol medisch leed
Goedgeschreven, maar te veel van alles
Dat er in de medische wereld veel mis gaat, is bekend. Tijdgebrek en vooroordelen bij sommige artsen maken dat regelmatig een juiste diagnose niet of niet tijdig gesteld wordt. Zo bezien is Leer me alles wat je weet, de nieuwe roman van Hanna Bervoets dan ook uiterst actueel. Maar helaas gaat deze bijna 600 pagina’s tellende baksteen ten onder aan een teveel: te veel onderwerpen, te veel uitweidingen. Waar Bervoets in vorige romans juist uitblonk door haar vermogen om in weinig woorden veel te kunnen vertellen, is dit keer het omgekeerde het geval.
Ledenpop
Want Leer me alles wat je weet telt wel héél veel woorden en dat hoeft op zich niet erg te zijn, maar is dat wel als het zoals in dit geval gaat om een vrouw die – ook na 584 pagina’s – nergens echt kleur krijgt. Hoofdpersoon Daniel de Koster blijft een ledenpop, haar motieven voor wat ze doet worden nergens duidelijk, haar karakter blijft zo plat als behang.
Over de auteur
Hanna Bervoets (1984) rondde een bachelor Media en Communicatie af, gevolgd door een master Research en Journalistiek. In 2009 verscheen haar eerste roman Of hoe waarom. Tot op heden publiceerde zij acht romans en vele verhalen, scenario’s en essays. In 2017 won zij de BNG Literatuurprijs met Ivanov en de Frans Kellendonkprijs voor haar totale oeuvre. In 2021 schreef zij het Boekenweekgeschenk van dat jaar, Wat wij zagen.
In Leer me alles wat je weet probeert vertelster Jodie aan de hand van mails en documenten, brieven en krantenberichten en ook gesprekken met oude vrienden het leven van haar overleden geliefde Daniel de Koster te doorgronden. Een leven waar Jodie kennelijk, zo laat zij herhaalde malen blijken, weinig van af heeft geweten in de zeventien jaar dat zij met Daniel was. Het is dan ook een tikkeltje verwonderlijk dat Jodie vervolgens dat leven tot in de allerkleinste details weet te schetsen.
Veelbewogen
Het was een veelbewogen leven. Al jong stopte Daniel (destijds nog Danielle genoemd) met haar studie en ging samenwonen met haar vriendin Barbara, een aanstaand arts. Een ernstig ongeval en het stuklopen van haar relatie met Barbara werpen Daniel terug op zichzelf. Pas als zij – we zitten inmiddels in de jaren negentig - als vrijwilligster aan de slag gaat bij een
ondersteuningsorganisatie voor Aidsslachtoffers, vindt zij haar draai. Toch houdt zij het daar niet lang uit en verruilt deze baan voor eentje bij een vereniging tegen kwakzalverij. Na een vervelend akkefietje houdt zij het ook daar voor gezien en begint dan voor zichzelf: Daniel de Koster, zonder enige medische scholing, gaat mensen, met name vrouwen, bijstaan die al jaren worstelen met gezondheidsklachten en pijn, maar door artsen niet serieus genomen worden. Weer later werpt zij zich, wederom zonder noemenswaardige vooropleiding, op als deskundige in tuchtzaken van patiënten die hun arts aanklagen voor nalatigheid.
Zorgvuldig vermijdt Bervoets een oordeel over deze Daniel de Koster te geven. Is zij de weldoener die zij zelf pretendeert te zijn of is zij een kwakzalver die zich graag voordoet als belangrijk? Het antwoord op die vraag laat Bervoets over aan haar lezers en zal vermoedelijk bij iedereen anders uitvallen.
Goed geschreven
Het boek is ontegenzeglijk goed geschreven en dat is dan ook de enige reden die maakt dat je het wilt uitlezen. Want al na honderd bladzijden interesseert het je als lezer niet echt meer wie of wat Daniel de Koster nou echt was. Dat komt voor een groot deel omdat Daniel niet echt loskomt van het papier. Ze blijft een bordpapieren marionet die alleen dient om allerlei thema’s aan op te hangen. Want er komt nogal wat voorbij in dit dikke boek: in de eerste plaats het probleem van de onbegrepen klachten, volgens Bervoets deels veroorzaakt door het feit dat huisartsen nog te vaak uitgaan van het mannelijk lichaam en daardoor typische vrouwenklachten systematisch onderschatten en deels omdat door de hoge druk in het zorgsysteem artsen hooguit tien minuten voor hun patiënt kunnen uittrekken. Maar ook de aidsproblematiek van de jaren negentig, de discussie rond alternatieve geneeswijzen, dan wel kwakzalverij, de coronacrisis en ga zo nog maar een tijdje door worden uitvoerig belicht. En dat alles ingebed in wat een grote liefdesgeschiedenis tussen Jodie en Daniel moet zijn, maar nergens overtuigend wordt. Het is veel, alles bij elkaar. Te veel.
Sonja de Jong
Hanna Bervoets – Leer me alles wat je weet, 584 pagina’s, ISBN 9789493304970, uitgeverij Pluim, € 29,90, november 2023
