Fabian Risk 1 - Zonder gezicht - Stefan Ahnhem
Thrillerdebuut, eerste deel van serie rondom rechercheur Fabian Risk
Meer dan twintig doden door seriemoordenaar die op school gepest werd
Debuutthriller van Stefan Ahnhem rondom rechercheur Fabian Risk. Die met zijn gezin standplaats Stockholm verruilt voor zijn geboorteplaats Helsingborg. Hij is nog geen uur in zijn nieuwe woning aangekomen en de verhuiswagen is nauwelijks leeggehaald of zijn nieuwe chef Astrid Tuvesson staat voor de deur. Er is een leerling van zijn vroegere Frederiksdalsschool vermoord: Jörgen Pålsson. Een voormalig leraar handenarbeid, die op een gruwelijke manier is vermoord. Zijn handen zijn afgehakt. Dat lijkt haast een symbolische daad, niet alleen wat zijn werk betreft, maar ook omdat hij daarmee iemand fysiek pestte. Het is het begin van een omvangrijke zaak.
Astrid neemt Fabian mee naar de klas, waar forensisch onderzoeker Invar Molander al hard aan het werk is. Pålsson zou naar Duitsland gereden zijn om een omvangrijke hoeveelheid bier te halen (de veerticket werd dan vergoed). Maar is nooit teruggekomen, dus zijn vrouw had de politie gebeld. Pålssons Chevrolet stond geparkeerd voor een hefkraan, een glasbedrijf (dat later niet bleek te bestaan) had gebeld om de auto weg te halen. Van Pålsson, die al een weeklang vermoord lag in het klaslokaal.
Risk besluit om verder aan het werk te gaan en de geplande vakantie voor zich uit te schuiven. Daarvoor is hij nog wel met zijn gezin, met elk een pizza in de hand, naar zee gelopen met uitzicht op de Sont en Denemarken. Maar voorlopig nog geen vakantie voor hem. Hij neemt namens de politie contact op met de vrouw van Jörgen, Lina Pålsson, die destijds ook in zijn klas zat. En met wie hij toen al verkering had. Als ze elkaar spreken en hij meer intieme vragen wil stellen, stuurt ze hem weg. Hij doet nog een kaartje in de bus met excuses. Als ze meer kwijt wil kan ze hem altijd contacten.
De persoon die Jörgen Pålsson ontvoerd en vermoord heeft, heeft zijn auto achtergelaten op een tankstation in Denemarken, waar hij zich vermoedelijk heeft gevoegd bij Jörgen. Fabian vermoedt dat Claes Mällvik hierachter zit want hij was degene die jarenlang gepest is door Jörgen en zijn kompaan Glenn Granqvist. Fabian haalt een wiel weg onder de auto en geeft dat aan Mette Louise Risgaard, het meisje van het tankstation. Mocht de chauffeur zich melden, dan moet ze met hem contact opnemen. En inderdaad komt Claes terug bij het pompstation. Kort daarop raakt Mette zoek.
Fabian gaat naar Glenn’s huis en er wordt niet opengedaan. Als hij zijn mobiel belt is hij net een dag in Bulgarije. Op vakantie. Maar Fabian denkt dat hij zich schuilhoudt voor de moordenaar die het als tweede op hem gemunt heeft.
De auteur
Stefan Ahnhem (Stockholm, 1966) is een van de meest succesvolle nieuwe Scandinavische misdaadauteurs. Zonder gezicht uit 2014 is het eerste deel met Fabian Risk in de hoofdrol en zijn thrillerdebuut. Ahnhem is een scenarioschrijver met twee decennia ervaring en die furore maakte met o.a. de Wallander-reeks. Vanaf dit debuut heeft Ahnhem een auteurschap opgebouwd waarin de spanning van Nordic noir wordt gecombineerd met de filmische kwaliteiten van scenarioschrijven. Dat sublimeerde hij later in Motief X (2020) en het vervolg X manieren om te sterven (2021).
Dat Fabian dag en nacht werkt is voor zijn gezin geen pretje. Zijn vrouw Sonja gaat met haar dochter Matilda naar een museum in Kopenhagen. Hun zoon Thomas blijft thuis als zijn vader niet meegaat. Hoewel Fabian vermoedt dat Sonja niet graag mee wil, gaat ze toch enthousiast in op de uitnodiging van de nieuwe collega forensisch rechercheur Ingvar Molander om bij hem thuis te komen eten. Zijn chef Astrid Tuvesson heeft hem de oren gewassen. Hij moet meer denken als teamspeler dan als solist als hij onderzoek doet.
Dan wordt het lichaam van Granqvist gevonden bij Åstorps Bouwartikelen, gedeeltelijk onder een heftruck, zijn voeten er niet meer. Beide armen zijn vastgesnoerd aan zijn benen. Zijn voeten zijn vermoedelijk opgegeten door de ratten. Daarmee trapte Granqvist altijd tegen Claes Mällvik aan. En van zijn gezicht is haast niets meer over. Vermoedelijk is er iets op zijn lichaam gesmeerd wat ratten aantrok, honing of iets anders. Niettemin herkent Fabian hem, ook omdat Glenn bij Åstorp werkte. Einar Greide, de patholoog (bijgenaamd Vecht) onderzoekt Granqvist met Molander en zijn assistenten. Het meisje van het pompstation met de piercings in haar lip, Mette Louise Risgaard, wordt dood gevonden in de kofferbak van de auto. Met het briefje van Fabian om contact op te nemen met de politie van Helsinborg in haar mond.
Ondertussen zijn de Denen boos dat de Zweden actief waren bij de gevonden auto en het pompstation. Allemaal in Denemarken. De auto blijkt op naam te staan van Rune Schmeckel, de vermoedelijke nieuwe naam voor Claes Mällvik. Fabian doorzoekt zijn huis, dat alleen open te krijgen is met een diamantboor in het slot van de voordeur. Schmeckel werkt in het ziekenhuis. Een mens met weinig eigenwaarde constateert Fabian. De moordenaar heeft in een huurauto een webcam geïnstalleerd voor het huis van Risk zodat hij hem in de gaten kan houden. Ondertussen belt collega Irene Lilja Fabian om hem te vertellen dat er weer een sterfgeval is. Het gaat om Monika Krusenstierna,. De klassenlerares van zijn school. Ze heeft een hartstilstand gekregen, maar is niet vermoord. Op haar knie lag Kvållsposten, waarin een artikel staat met de titel: ‘De lerares die haar ogen sloot’. Het werd haar dood.
Sonja vertelt Fabian dat ze met haar gezin tijdelijk terug wil naar Stockholm tot hij klaar is met het onderzoek. Vlak daarna staat midden in de nacht Nina Pålsson voor de deur om haar emoties te uiten en er min of meer spijt van heeft dat je met Jörgen is getrouwd. Ze had vroeger gedacht dat ze haar leven wel met Fabian zou doorbrengen. Ondertussen is Schmeckel, alias Claes Mäkell, in het Rijksziekenhuis van Kopenhage beland waar politieman Morten Steenstrup ligt. Schmeckel is bij het tankstation over hem heen gereden, waardoor hij zwaargewond is geraakt. Hij heeft via het plafond van een toilet de kamer bereikt waar de politieman ligt. Het plafond gaat open, en Schmeckel? Mikell laat zich zakken, pakt een spuit en injecteert er Steenstrup mee. Het alarm gaat af en Steenstrup overlijdt. Iemand heeft Ekstra Bladet getipt dat Kim Sleizner de telefoon niet aannam toen Astrid uit Helsingborg belde om op tijd in te grijpen. Hij nam niet op want zat bij een hoertje. Dat bewijs heeft Fared Cherukuri van de klantendienst van TDC. Door Sleizners schuld is de moordenaar niet gepakt in Lellinge en het meisje Mette dood. Kim neemt wraak op Dunja Hougaard. Sleizner heeft nog een dag van zijn baas, maar redt het niet, en heeft nu open kaart gespeeld met de media. Zit nu thuis.
Dan worden achter elkaar drie klasgenoten van Fabian vermist of gedood. De eerste die gevonden is met bloedende vagina, want haar baarmoeder is op amateuristische wijze verwijderd is Ingela Ploghed van 44. Een van de vriendelijkste leerlingen uit de klas die als enige opkwam voor Claes Mällvik. Met haar rijdt Astrid naar de boot waar ze gedrogeerd werd op de S/S Swea. Ze werd naakt wakker in een park. Ze herinnert zich alleen een blauwe auto. Ze is in ieder geval niet dood. Maar is zo geraakt wat er gebeurd is dat ze zelfmoord pleegt door van een toren te springen.
Dan rijdt Camilla Lindén die denkt dat haar ex-man Bjørne haar kinderen heeft opgehaald van de kinderopvang naar zijn huis. Onderweg krijgt ze op de snelweg groene flitsen vanuit de haar voor rijdende Volvo, eerst naar haar linkeroog dat daarmee wordt verblind en dan naar haar rechteroog, idem dito. Dan schuift de auto op de weg van rechts naar links en haar BMW belandt op zijn kop. Camilla is dood, constateert de chauffeur van de Volvo en vervolgt zijn weg alsof er niets gebeurd is. De andere auto’s blijven wachten op de ambulance en politie. Camilla en haar man Bjørne hadden recent thuis geproost met voormalige jeugdvriendin en klasgenoot Elsa Hallin (Pavlan), en Jerker Hallin. Het blijkt dat dezelfde Elsa Hallin vermist is. In de bibliotheek weet niemand waar ze is. Haar jas hangt er nog een haar portemonnee zit er nog in. Dan herinnert Lilja zich een geheime deur in de bibliotheek. Ze vinden Elsa in die zaal, met een snee van keel naar borstbeen en ze lijkt doodgebloed. Haar tong steekt uit de verticale snee, als een stropdas, een Colombiaanse necktie. Een executiemethode die gebruikt werden tijdens de Colombiaanse burgeroorlog, maar ook een symbolische straf voor de scherpe tong van Elsa in de klas.
Met Lina Pålsson ontdekt Fabian wie de moordenaar zou kunnen zijn. Het is de man die in de schaduw staat van de leerlingen op de klassenfoto van de Frederiksdalsschool. Hij is 1.85 cm lang en 73 kilo wegend, gek op technische constructies. Voor hem zijn er geen problemen die niet opgelost kunnen worden. ‘Omdat het leuk is.’ De identiteit houden we voor u als lezer verborgen anders is de jus eraf. Als Fabian naar zijn huisadres gaat nadat hij op het politiebureau forensisch bewijs heeft meegenomen uit Ingvar Molanders kantoor, brengt hij deze bij de moordenaar – die blijkt zijn zoon Thomas te hebben verstopt maar die ieder moment kan sterven door in ademnood op die plek – om daarmee zijn zoon te redden. Hij wordt overmeesterd als hij zijn dienstpistool inlevert. En vastgesnoerd is op een stoel met zijn hoofd ergens tussenin. Inmiddels heeft Astrid Tuvesson gehoord van Lina Pålsson dat zij en Fabian weten wie de moordenaar is. Haast is geboden, ze weet niet dat de moordenaar Fabian heeft overmeesterd en zijn zoon Thomas heeft verstopt. Ze is alleen druk bezig om de nog levende klasgenoten mee te krijgen naar hun tijdelijke verbergplek: ruimte in de gevangenis zodat ze veilig zijn. Of zij en Fabian en zijn zoon Thomas dit alles overleven is de vraag. Wie telt zou wel eens op meer dan twintig mensen komen die gestorven zijn omdat iemand in de klas werd gepest…
Stefan Ahnhem – Zonder gezicht (Offer utan ansikte bij Bokförlaget Forum in 2014) vertaald uit het Zweeds door Bart Kraamer, ISBN 978 90414 2531 7, 475 pagina’s, Ambo/Anthos , € 16,99
