Conserve's Leessite

De onvoorspelbare wendingen van het lot

Een vrouw keert zich van de wereld af

Negen jaar lang heeft Cato op een eiland ergens in de Atlantische Oceaan zitten uitkijken over de zee, tequila drinkend, veel te veel, en sigaretten rokend, ook veel te veel. In gedachten discussieerde ze met filosofen uit alle tijden en werelddelen, overdag vervulde ze een baantje als postbode. Op haar gele scootertje bracht ze de drie of vier poststukken die er per dag arriveerden rond naar alle uithoeken van het eiland. En dan, als een grote brand een deel van het eiland verwoest en tal van slachtoffers maakt, besluit Cato Goudschenker dat ze haar leven weer in eigen hand moet nemen. Ze zal gaan bergbeklimmen in Peru. Maar eerst schrijft ze een brief naar alle naamgenoten, Goudschenkers, die ze op internet heeft kunnen vinden.

Over de auteur

Coco Schrijber (1961) is filmregisseur en schrijver. Haar documentaire Bloody Mondays and Strawberry Pies won in 2008 een Gouden Kalf, was de Nederlandse inzending voor de Oscars en werd tevens bekroond met de prijs voor beste lange documentaire en beste montage op het Internationale Filmfestival van Monterrey. Als schrijver publiceerde zij eerder De Luchtvegers (2015) en Ola en de dingen (2019).

Grillig

Er zijn van die boeken die zich vrijwel niet laten navertellen. Niet omdat het verhaal niet duidelijk is, maar omdat je voor je het weet dingen prijsgeeft die een lezer beter pas gaandeweg te weten kan komen. En omdat het verhaal net zo grillig is als het leven zelf. Het gezoem van bijna alles van Coco Schrijber is zo’n boek. Hoofdpersoon is Cato. Als je haar leert kennen is ze achttien, denkt diep over alle dingen na en studeert vol enthousiasme filosofie. En net zoals ze heel zeker weet dat ze nooit uitgedacht zal raken, nergens over, even zo zeker weet ze dat ze nooit moeder wil worden.

Huisje op een klif

En toch vinden we diezelfde Cato 35 jaar later terug op dat tropische eiland, vijf zwangerschappen later, deels gepland, deels ongepland. In een huisje hoog op een klif, tussen meubilair dat nog van de vorige bewoners van vele jaren terug geweest is, kijkt ze uit over de zee en denkt na over haar kinderen. De enige met wie ze omgaat is Sor Toyota, een 95-jarige non die in haar aftandse auto de zieken en zwakken van het eiland bezoekt.

Als Sor en haar auto dood onderaan de klif gevonden worden en als een deel van het eiland door heftige bosbranden verwoest wordt, beseft Cato dat ze niet langer moet vegeteren, maar haar leven weer in eigen hand moet nemen. Ze besluit een oude hobby, bergbeklimmen, weer op te pakken. Of heeft ze van meet af aan een andere bedoeling daarmee? Maar eerst schrijft ze een brief aan alle naamgenoten, Goudschenkers over de hele wereld, die ze op het internet kan vinden.

Wending

En hier krijgt het boek een wending, verandert van toon en inhoud. We lezen enerzijds nog hoe Cato met een vrachtschip naar Peru reist en daar een hoge, in sneeuw en ijs gehulde berg beklimt, maar we lezen ook wie al die Goudschenkers zijn en wat de brief van Cato met hen doet. Wat er in de brief staat, geeft de schrijfster niet prijs, maar wel dat het een heel uiteenlopend effect heeft op de ontvangers. Voor de een is het een teken om zijn leven om te gooien, voor de ander om een strop te knopen en zich te verhangen. En voor weer een ander, een jonge vrouw zoals Cato zelf ook ooit was, is het een leidraad voor het leven.

Betekenis en diepte

Schrijber formuleert zorgvuldig, elke zin overdacht, achter elk woord betekenis en diepte. Ze grossiert in mooie zinnen. Over de jonge Cato, die in haar dan nog korte leven al heel wat narigheid meegemaakt heeft: ‘Toch blijven woorden als wanhoop en somberte evenmin aan haar kleven als regendruppels aan vogelveren.’ En dan, als ze de vijftig is gepasseerd en op het eiland vegeteert, is ze ‘iemand die dingen heeft verloren die nooit hadden bestaan. Een toekomst die nooit een aanvang heeft genomen.’

Sonja de Jong

Coco Schrijber – Het gezoem van bijna alles. Querido, ISBN 978 90 253 1840 6, 304 pagina’s, € 23,99, april 2025