Los jij de moord op? - Antony Johnston
Leuk tijdverdrijf voor wie zich speurneus wil wanen
Agatha Christie-achtig verhaal als doe-het-zelf-mysterie
In videogames kenden we het al, de spellen waarbij je telkens een keus moet maken wat je gaat doen om een mysterie op te lossen. De Britse schrijver/game-ontwerper Antony Johnston ontwierp al tal van die spelen. Nu heeft hij hetzelfde gedaan in boekvorm. Het is een wonderlijk spel waarbij je al heen en weer bladerend en aantekeningen makend de moordenaar van een behoorlijk nare man moet zien te vinden. Een thriller kun je het amper nog noemen, maar voor een keertje is het best wel grappig.
Over de auteur
Antony Johnston (1972) schrijft boeken, stripverhalen en scripts voor videospellen. Zijn werk werd niet eerder in het Nederlands vertaald.
Wellnesscentrum
Het boek begint met een Agatha Christie-achtige moord: in een oud landhuis, nu in gebruik als wellnesscentrum, is een van de gasten dood aangetroffen in de tuin. Even lijkt het erop dat de man zelf vanaf een balkon op de derde verdieping gesprongen is, maar de hark die diep in zijn borstkas gestoken is en de roos die in zijn mond gepropt is, bewijzen anders. Bovendien blijkt de kamer waaruit het slachtoffer gesprongen/geduwd is, een afgesloten opslagruimte te zijn, waar gasten helemaal niet konden komen. De politie wordt ingeschakeld en brigadier McAdam en ‘jij’ gaan erop af. Stap voor stap moeten zij/jullie de moordenaar zien te vinden.
Keuzes
En vanaf dat moment is het de lezer zelf, de ‘jij’ in het verhaal, die keuzen moet maken. Kies je ervoor om eerst met de receptionist te gaan praten of geef je er de voorkeur aan eerst de manager te spreken. Keuze 1 leidt je naar een heel ander hoofdstuk dan keuze twee. Eenmaal daar krijg je opnieuw twee of soms drie keuzen voorgelegd enzovoort. In elk hoofdstuk zitten uiteraard aanwijzingen verstopt die je heel goed moet onthouden of – zoals Johnston zelf je aanraadt – in een notitieboekje moet noteren. Bovendien krijg je regelmatig de opdracht om een code te noteren in je boekje: cijfer/lettercombinaties als A1, C15 of P8.
Geblader
Het levert een immense en op den duur ook best wel irritante portie geblader op. Van hoofdstuk twee ga je naar hoofdstuk 98 en vandaar weer terug naar 32. Je spreekt met een medehotelgast, je komt meer te weten over de vermoorde man zelf (die geen lieverdje geweest blijkt te zijn), je praat met zijn weduwe en met de massagetherapeut die hem een kwartier voor zijn overlijden nog behandelde. En steeds opnieuw moet je keuzen maken: wat ga je doen?
Soms zijn die keuzen fataal. Als je ervoor kiest om iets even aan een jonge agent over te laten omdat je zelf eerst iets anders wil gaan onderzoeken, kan het zijn dat er een dramatische gebeurtenis plaatsvindt, waardoor je de melding krijgt: einde, je hebt een fout gemaakt en wordt van de zaak gehaald. Begin maar weer helemaal opnieuw.
Valkuilen
Als het je toch lukt om tussen alle valse aanwijzingen en valkuilen door de dader te vinden, is het de bedoeling dat je alle cijfer/lettercombinaties die je onderweg tegengekomen bent gaat optellen (of aftrekken, sommige leveren minpunten op), er zijn nog wat berichtjes in een behoorlijk lastige codetaal die je moet ontcijferen om extra punten te krijgen en aan de hand van dat alles kun je voor jezelf vaststellen of je een goede speurder bent of niet.
Dat laatste onderdeel is feitelijk flauwekul, want echt speuren doe je weinig. De aantekeningen die je op eigen houtje onder het lezen in je notitieboekje hebt gezet tijdens het lezen omdat ze je veelzeggend leken, komen totaal niet meer aan bod. Maar zo te zien heeft Johnston het met die letter/cijfercombinaties zo ingericht dat je altijd op een hoge score uitkomt en wordt je ego dus gestreeld.
Puzzelen
Is Los jij de moord op nou leuk? Daar kun je verschillend over denken. Wie houdt van eindeloos puzzelen, heen en weer bladeren en vasthoudend doorgaan, zal hier best lol aan beleven. Maar wie een gedegen thriller wil lezen en dan ook echt meedenken over de mogelijke dader komt er hier een beetje bekaaid vanaf. Grappig, leuk voor tijdens een lome namiddag tijdens de vakantie, meer niet.
Sonja de Jong
Antony Johnston – Los jij de moord op. Oorspronkelijk verschenen in 2025 onder de titel Can you solve the murder bij Bantam Publishers. Uit het Engels vertaald door Marike Groot en Sander Brink, Boekerij, ISBN 978 90 492 0508 9, 296 pagina’s., € 20,99, juli 2025
