Conserve's Leessite

Als de hebzucht het van je wint

Wachten op een short squeeze

Als er één schrijfster in Nederland is met oog voor eigentijdse maatschappelijke ontwikkelingen en vooral de uitwassen daarvan, waar mensen redeloos achter aan rennen, dan is het wel Hanna Bervoets. Ze pakt haar onderwerp bij de kop, vergroot het uit tot in het absurde en laat dan zien wat er gebeurt.

Eerder schreef ze al over een groep mensen die noodgedwongen in een kleine ruimte met elkaar opgesloten zitten: krijgen wantrouwen en angst de overhand of juist saamhorigheid en loyaliteit (Alles wat er was)? Of over alternatieve geneeswijzen: hoe ver gaat dat en wat gebeurt er als we daar massaal in gaan geloven (Leer me alles wat je weet). Of over verslavingszorg (Efter) of over de troost van een pluizig balletje (Fuzzie). En nu ligt er Geld verdienen, over de hype van beleggen en de wurggreep waarin de angst om winst mis te lopen je houdt.

Over de auteur

Hanna Bervoets (Amsterdam, 1984) schrijft romans, essays, verhalen, toneelstukken en recensies. Zij debuteerde in 2009 met de roman Of hoe waarom. Twee jaar later ontving zij de Opzij Literatuurprijs voor haar tweede boek Lieve Céline. Ook andere romans van haar werden genomineerd voor diverse literaire prijzen. In 2017 won zij de Frans Kellendonkprijs voor haar totale oeuvre.

Borstkas

In Geld verdienen neemt Bervoets het fenomeen beleggen en de talrijke websites waarop beleggers elkaar onderling adviseren en gouden bergen beloven onder de loep. Al meteen vanaf de eerste woorden sleurt ze de lezer krachtig het verhaal in. Waar gáát dit over? Er is sprake van een borstkas die ongezond op en neer gaat, van een aangereden kat die er wonderlijk vredig bij ligt. En van beleggingen, boosheid en bloed. Geen ontkomen aan, je moet verder lezen.

Internetgoeroes

Haar hoofdpersoon Ellie is een dankbaar slachtoffer voor de beïnvloeding door internetgoeroes. Als zij haar baan als grafisch vormgever bij de hippe fietsfabrikant Kabel kwijtraakt, omdat dit bedrijf zo populair is geworden dat het zijn eigen beloften niet langer kan waarmaken (vast geen toeval dat de naam Van Moof in je hoofd opkomt) besluit ze als freelancer via internet aan de slag te gaan. Ze komt op het net bij toeval in aanraking met internetfenomeen BushcraftBonnie die haar ervan overtuigt dat er vreselijke tijden aankomen die je alleen kunt overleven met een flinke voorraad kampeerbenodigdheden en levensmiddelen en vooral met een aantal waardevaste goudstaven. En om die goudstaven bij elkaar te sparen raakt Ellie in de ban van de beleggingssite Matador, waar zij aandelen koopt van een Australische wijnfabrikant die erop speculeert dat de handelsrestricties met China opgeheven zullen worden

Experts

Binnen de kortste tijd is zij – dankzij allerlei internetkanalen van zelfbenoemde experts – een kei op beleggingsgebied. Kalmpjes aan maakt ze wat winst. Dan klopt een vriendin bij haar aan. Al twintig jaar hebben zij geen contact gehad, maar Ellie is deze Freya nog altijd dankbaar omdat zij haar uit haar toenmalige puber-eenzaamheid verlost heeft. Terwijl de rest van de klas haar links liet liggen, bood Freya vriendschap aan.

Het lijkt niet goed te gaan met Freya. Vechtscheiding, babydochtertje, geen geld, onlinewinkeltje begonnen met prullaria, maar dat loopt voor geen meter. En dus geeft Ellie Freya de tip: beleg in Matador, alle experts voorspellen dat dat groot geld gaat opleveren. Freya op haar beurt geeft de tip door aan anderen en voor je het weet is er een community van tientallen mensen, vooral vrouwen die hun laatste cent in Matador steken. Want vroeg of laat, zo voorspellen alle experts, komt er een short squeeze (Bervoets legt precies uit wat dat inhoudt, net als al die andere vaktermen als dropshippers, reels, content), dat is zeker, en dan stroomt voor ieder van hen het grote geld toe.

Slapeloosheid

Gaandeweg beginnen al die beginnende beleggers echter nare kwaaltjes te krijgen: slapeloosheid, migraine, eczeem, straatangst en nog veel meer. Rust er een vloek op het aandeel of zijn het gewoon allemaal spanningsklachten? Maar wie aankondigt er toch maar liever uit te stappen en genoegen te nemen met een bescheiden winst, krijgt meteen de hele groep over zich heen: niet doen, daar benadeel je ieder van ons mee. En zo zit ieder in een ijzeren wurggreep.

Satanisch

Dat kan niet goed aflopen en dat doet het ook niet. Laat dat maar aan Hanna Bervoets over die er zoals altijd een satanisch genoegen in schept om een zo zwart mogelijk scenario te schetsen. Is het uiteindelijke einde werkelijkheid of zijn het slechts de gedachten van hoofdpersoon Ellie? Over de top is het in elk geval wel en eigenlijk ook wel een beetje flauw.

Het niveau van eerdere romans als Fuzzie en Leer me alles wat je weet haalt Bervoets in deze roman niet. Daarvoor het allemaal net iets te vet opgediend. Maar er valt wel degelijk veel te genieten.

Bommetje

Alleen al de manier waarop de schrijfster zo nu en dan in een paar terloopse woorden een verrassend bommetje laat vallen, houdt je bij de les. Zoals over Ellies vriendin Maya, die niet blijkt te zijn wie je tot dat moment dacht. Of haar constatering dat Ellie, die op zeker moment heel rijk geworden is, zich na het weggooien van een broodje hamburger realiseert dat ze zich het rijkst voelen ‘wanneer we verspilden, uitstootten, vervuilden, kapotmaakten’.

Alles bij elkaar is Geld verdienen ondanks een paar wat zwakkere momenten zeer zeker de moeite waard. En onwillekeurig ga je je toch afvragen: wat zou ik gedaan hebben in zo’n situatie?

Sonja de Jong

Hanna Bervoets – Geld verdienen, Pluim, ISBN 978 94 934 2024 3, 224 pagina’s, € 23,99, juli 2025