Mijn zus en andere liefdes - Esther Freud
Staalkaart aan jeugdherinneringen
Wonderlijke jeugd levert stroom aan verhalen op
Een ongelukkige jeugd is een goudmijn voor een schrijver, verklaarde volgens de overlevering ooit Graham Greene, zelf ook schrijver. En als dat voor iemand geldt, dan toch zeker voor Esther Freud. Biologisch een dochter van de kunstschilder Lucian Freud heeft zij haar vader pas als volwassene als vader leren kennen. Het enige wat haar en haar zus in haar jeugd aan hem bond, was de cheque die maandelijks hoorde te arriveren, maar vaak maandenlang wegbleef. Haar moeder sleepte haar en haar zus, eveneens een dochter van Freud, toen zij klein waren mee naar Marokko en Spanje en leidde een hippieachtig bestaan dat voor de twee kinderen geen enkel houvast bood. Die bizarre jeugd leverde inmiddels al een aardige reeks boeken op.
Over de auteur
Esther Freud (1963) is de dochter van kunstschilder Lucian Freud en de achterkleindochter van psychiater Sigmund Freud. Ze debuteerde in 1992 met de roman Hideous Kinky (vertaald als De kleur van henna) over dat deel van haar jeugd dat ze samen met haar moeder en oudere zusje in Marokko beleefde. Dit boek werd verfilmd met Kate Winslet in de hoofdrol. Daarna volgden diverse andere romans, vrijwel altijd rechtstreeks gebaseerd op haar eigen jeugdervaringen.
Elf jaar
In Mijn zus en andere liefdes pakt Freud haar levensverhaal weer op enkele jaren nadat De kleur van henna eindigde. Hoofdpersoon en verteller Lucy (zoals Freud zichzelf noemt in haar boek) is inmiddels een jaar of elf, en woont met haar zus en moeder en een inmiddels geboren halfbroertje van een andere vader op telkens wisselende plekken in Engeland. In fragmenten vertelt zij over de dingen die ze meemaakt: hoe zij en haar oudere zus Bea bij thuiskomst uit school een briefje op tafel vinden, waarin moeder meldt dat zij, samen met het halfbroertje, voor onbepaalde tijd bij een vriendin in een ander deel van Engeland is gaan logeren. Lucy en Bea, net elf en dertien, moeten maar kijken of ze bij een klasgenootje kunnen logeren. Op een ander moment wonen ze in een communeachtig huis. Later weer, afwisselend met of zonder moeder, op een zwaar verwaarloosd landgoed waar de lord en de lady met een grote schare kinderen zich ondanks hun armoe onkwetsbaar wanen.
Rode draad
Als rode draad keert telkens de moeizame relatie van grote zus Bea met moeder terug en pas laat in het boek, in een paar bijna achteloze zinnetjes wordt duidelijk wat Bea haar moeder nadraagt uit haar vroege jeugd: ‘Ze was bij haar moeder in bed gekropen. Maar daar lag al iemand anders, de man die ons op het strand achterna gezeten had. Hij had haar nachtjapon opgetild. Stop daarmee, had onze moeder tegen hem gezegd. En toen hij niet was gestopt, had ze zich afgewend.’
Stuklopen
Naarmate beide zussen ouder worden, krijgen ze zelf relaties die vrijwel elke keer weer snel stuklopen. Ze leren hun vader kennen en ontdekken op een gegeven moment puur bij toeval drie halfbroers van een andere moeder (Lucian Freud had in totaal 14 erkende kinderen bij zes verschillende vrouwen – SdJ).
Freud introduceert personen vaak zonder expliciet te noemen welke rol ze spelen. Er is een Marina, maar is dat een geliefde van vader Lucian of is het de dochter van de lord en de lady? Er komen tal van mannen voorbij, maar even snel verdwijnen ze weer. Ze zijn ook niet echt belangrijk, zij weerspiegelen vooral de eeuwige zoektocht van Lucy naar geborgenheid, en de verwarring over wat je wel of niet kunt verwachten van de mensen om je heen. Bea gaat zich te buiten aan drank en drugs, Lucy stort zich steeds opnieuw in de armen van verkeerde mannen.
Al lezende bekruipt je steeds vaker de gedachte dat het een wonder mag heten dat de zusjes uiteindelijk toch goed terecht gekomen zijn. Bea (in het echt Bella Freud) is een succesvol modeontwerpster geworden, Lucy/Esther schrijfster.
Sonja de Jong
Esther Freud – Mijn zus en andere liefdes. (Oorspronkelijk eerder dit jaar gepubliceerd onder de titel My sister and other lovers bij Bloomsbury Publishing, London). Uit het Engels vertaald door Ineke Lenting. Orlando, ISBN 978 90 834 8949 0, 288 pagina’s. € 24,99, juli 2025
