Conserve's Leessite

Over covid en een familiedrama

Holt bouwt haar verhaal uiterst zorgvuldig op

Het is even wennen. Politie-inspecteur Hanne Wilhelmsen, die trouwe fans van de Noorse schrijfster Anne Holt kennen uit een flink aantal eerdere delen over haar, zit opeens in een rolstoel en is met pensioen. Dat blijkt het gevolg van een schietincident waarover Holt verder niets loslaat. Nog geen zestig en nu al uitgerangeerd, dat lijkt niets voor een vrouw voor wie haar werk als politievrouw haar leven was. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Hanne gretig toehapt als een jonge collega haar hulp vraagt bij een onderzoek. Als dan ook een jonge redactrice van een uitgeverij bij haar komt, hebben we een wonderlijk driemanschap bij elkaar, wat een fijn boek oplevert. Geen bloedstollende spanning, wel gedegen en zorgvuldig speurwerk, dat biedt Het elfde manuscript.

Over de auteur

De Noorse Anne Holt (Larvik, 1958) is voormalig minister van Justitie (1996-1997), advocaat, journalist, presentator en schrijfster van onder meer de succesvolle reeks rond Hanne Wilhelmsen. Zij debuteerde in 1993 met de eerste thriller rond Wilhelmsen, Blinde godin. Daarna verschenen nog negen delen in deze reeks, maar de laatste twee daarvan zijn tot op heden nog niet in het Nederlands vertaald. Het elfde manuscript is het elfde deel.

Meedogenloos

Een echt aardige vrouw is Wilhelmsen niet. Zonder enige wroeging laat zij mensen vallen en ze gaat meedogenloos haar eigen gang. Alleen haar vrouw Nefis en hun 16-jarige dochter Ada kunnen op haar onvoorwaardelijke loyaliteit rekenen. Maar ondanks dat moeilijke karakter heeft zij toch een trouwe bewonderaar: de jonge politieman Henrik Holme, een verlegen, ietwat autistisch aandoend personage. Hij vraagt haar regelmatig om raad en al naar haar pet staat geeft Wilhelmsen die wel of keihard niet.

Lockdown

Het elfde manuscript begint in maart 2020 als de Noorse regering een totale lockdown heeft afgekondigd vanwege de nieuwe ziekte covid. Het hele openbare leven komt tot stilstand, meer nog dan in Nederland het geval was, kantoren en scholen blijven gesloten. Maar Hanne beschouwt dit als een zegen. Sinds haar ongeval is zij al jaren niet meer op straat geweest, maar nu rijdt ze met haar rolstoel ’s nachts door doodstille straten en geniet van de rust.

Dan klopt Holme bij haar aan om raad. Een automobilist die verder in het boek geen rol speelt, heeft bij thuiskomst vanaf zijn vakantiewoning naar zijn huis in Oslo het lichaam van een naakte vrouw met een weggesneden gezicht gevonden in zijn kofferbak. Hij weet zeker dat dat lijk er beslist niet lag toen hij bij zijn vakantiehuis vertrok en heeft geen idee wie het is. Het moet door iemand in zijn auto gelegd zijn tijdens een van de vele stops die de man onderweg gemaakt heeft, omdat hij door een vergrote prostaat heel vaak moet plassen.

Nergens vermist

Henrik Holme krijgt de zaak toegewezen en ontdekt al gauw dat nergens een vrouw als vermist is opgegeven die aan het signalement van de dode vrouw voldoet. Niet wetend van welke kant hij de zaak moet aanpakken, zoekt hij advies bij Hanne Wilhelmsen.

Dat deze zowaar bereid is hem te helpen, komt alleen maar omdat zij zelf probeert af te komen van een jonge redactrice, Ebba Braut die samen met Hanne het boek wil redigeren dat de oud-politievrouw geschreven heeft. En daar heeft Hanne totaal geen zin in. Dat boek is af, niets meer aan doen, is haar standpunt.

Succesauteur

Die redactrice, net begonnen in haar nieuwe baan, heeft zelf echter al snel ook iets heel anders aan haar hoofd. Door de covidmaatregelen kan zij vanaf haar allereerste dag bij de uitgeverij niet naar kantoor, kent dus nog geen enkele collega en krijgt dan ook nog eens een groot raadsel in haar schoot geworpen. De meest succesvolle schrijfster van de uitgeverij, Kate Howe, heeft na tien wereldwijde bestsellers, op vrijdag haar elfde manuscript ingeleverd, twee dagen voor de covidmaatregelen ingingen. Slechts één exemplaar, kopieën maakt zij nooit. Vanwege het afscheidsfeestje dat voor een vertrekkend redactrice werd gegeven, heeft deze het manuscript even snel opgeborgen in een kast en die maandag, als Ebba Braut in haar nieuwe baan aan de slag gaat, blijkt het verdwenen te zijn.

Paniek

Grote paniek, want Howe is het melkkoetje van de uitgeverij die telkens zorgt voor fabelachtige verkoopcijfers. Maar amper een dag later verkondigt de directeur opeens dat er niet langer gezocht hoeft te worden. Het was vast en zeker een heel slecht boek en dat zou de naam van Howe alleen maar door het slijk halen. Beter dus maar dat het manuscript zoek is. Als Ebba Braut daartegen protesteert (niemand heeft immers de kans gehad het verhaal te lezen, dus hoezo een slecht boek?) wordt zij op staande voet ontslagen.

Naast de verhaallijnen van de dode vrouw in de kofferbak en van het verloren manuscript is er als derde lijn nog de zoektocht van een grafdelver die zich schuldig voelt na de dood van Astrid, een zeventiger. Zij is haar leven lang door iedereen in haar dorp met de nek aangekeken, omdat zij niet kon praten. Dood alleen in haar huisje, zich in leven houdend met het doen van klusjes hier en daar, heeft zij nooit vrienden gehad. En daar voelt de grafdelver zich nu, na haar dood, schuldig over. Hij besluit uit te zoeken of zij wellicht iets nalaat en of er iets is wat hij goed kan maken. En dat levert hem een bijzondere verrassing op.

Verband

Het zijn drie losse verhaallijnen die op het oog niets met elkaar te maken hebben. Maar behendig knoopt Holt de verhalen aan elkaar. Dan blijkt dat er wel degelijk verband bestaat tussen de drie zaken.

Holt beschikt over een plezierige verteltoon. Zij schildert mooie en psychologisch goed doordachte karakters, met de onuitstaanbare Hanne Wilhelmsen voorop en bouwt haar verhaal steentje voor steentje zorgvuldig op. Ze geeft haar lezers de kans om mee te denken en samen met haar te ontdekken wat de dode vrouw, het verloren manuscript en de oude Astrid met elkaar te maken hadden. Het onherbergzame landschap van landelijk Noorwegen speelt een sfeerbepalende rol bij alles. Een fijn boek voor een koude winteravond.

Sonja de Jong

Anne Holt – Het elfde manuscript. (Eerder gepubliceerd als Det ellevte manus bij Gyldendal Norsk Forlag AS, Oslo). Uit het Noors vertaald door Marit Kramer, The House of Books, ISBN 978 90 443 6964 9, € 23,99, november 2025