Het tekstbureau van Alfons Hoefjes - Geert van der Kolk
Amusant, maar ook een tikkeltje flauw
Mengeling van pastiche en verhaal over een ziekteverloop
Meer dan de helft van Het tekstbureau van Alfons Hoefjes, de nieuwe roman van Geert van der Kolk bestaat uit een persiflage op diverse andere literaire genres: streekroman, licht pornografische brievenroman en nog een paar genres. Maar het is juist het serieuzere deel dat over een ziekteproces handelt, die de lezer raakt. En daarmee het boek redt. Want al die pastiches zijn weliswaar knap geschreven, maar toch ook wel behoorlijk flauw.
Over de auteur
Geert van der Kolk (1954) werd geboren in Velsen en groeide op in Apeldoorn. Na een studie Geschiedenis werd hij correspondent voor diverse kranten en tijdschriften en reisde in die hoedanigheid de hele wereld rond. Zijn eerste korte verhalen publiceerde hij in de jaren tachtig in enkele literaire tijdschriften en deze werden in 1987 gebundeld. Inmiddels heeft hij elf romans in diverse genres op zijn naam staan en een zevental verhalenbundels.
Variatie
Van der Kolk staat bekend om de grote variatie in zijn werk. De stijl van zijn boeken past hij aan bij het onderwerp ervan. Datzelfde doet hij nu ook in Het tekstbureau van Alfons Hoefjes. Hoofdpersoon is de Alfons Hoefjes uit de titel, een man die na een korte carrière in het onderwijs een tekstbureau heeft opgericht, dat teksten schrijft voor bedrijven, huis-aan-huisbladen, toeristische organisaties en ga zo maar door. Maar daar is kennelijk een beetje de klad in gekomen en Hoefjes neemt nu elke opdracht aan die hij kan krijgen.
Ongebruikelijk
Dan krijgt hij een aantal ongebruikelijke verzoeken. Een zekere Jan Bastiaanse wil graag een boek laten schrijven over zijn familiegeschiedenis, terwijl ene Ben hem vraagt om liefdesbrieven te schrijven die hij kan gebruiken om het meisje van zijn dromen mee te benaderen. En dan ligt er ook nog de opdracht van een Amerikaanse onderwijsinstelling die in Nederland in Kasteel Well aan Amerikaanse studenten korte studieprogramma’s aanbiedt en daar graag ook in Nederland wat meer reclame voor wil. En tot slot is er dan nog een vrouw die namens een politieke partij in oprichting zegt te spreken en die graag een partijprogramma door hem wil laten schrijven.
Diversiteit
Al deze verschillende opdrachten neemt Hoefjes ter hand en bieden Van der Kolk de gelegenheid om het genre ervan op de hak te nemen. Vooral het verhaal dat hij voor Bastiaanse schrijft krijgt alle aandacht. Bastiaanse zelf blijkt niets méér van zijn voorouders te weten dan hun geboorte- en sterfjaar, maar geeft Hoefjes de vrije hand om zelf een leven voor hen te verzinnen. En daarin moet het, zo wenst Bastiaanse, vooral gaan over seks in al zijn verschijningsvormen. En dus dist Hoefjes zijn cliënt het ene seksuele hoogstandje na het andere op van het Sallandse oervolk. Waarbij alles overigens wel steeds in keurige bewoordingen wordt verteld. Zoals Hoefjes zelf opmerkt: het blijft grosso modo een gesoigneerd verhaal. En dus is er volop aandacht voor luisterrijke borsten, bevallige billen, en prominente bobbels in gespannen staande broeken en voor standjes als het stoute varkentje en de dorsvlegel. Porno dus, maar dan in het nette.
Vriendin
Ook de brieven die hij voor zijn andere opdrachtgever Ben schrijft, gaan over seks, maar in bedekte vorm. De antwoorden die de kennelijk niet al te intelligente vriendin daarentegen terugschrijft in een Nederlands dat wemelt van de fouten, zijn behoorlijk expliciet van toon. En in het verhaal over het partijprogramma voor de nieuwe politici leeft Van der Kolk zich uit in kleine speldenprikjes over de onbenul van politici, maar ook richting het onderwijs. Over een docent die zowel geschiedenis en economie als maatschappijleer geeft: ‘op een havo kan dat in één moeite door, met als gevolg dat de leerlingen van geen van die drie onderwerpen echt iets afweten.’ Een standpunt over de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs dat Van der Kolk ook in eerdere boeken al uitdroeg.
Amusant
Het is allemaal best amusant en leest soepel weg. Maar het heeft toch ook iets flauws, een beetje gemakzuchtig (hoewel Van der Kolk zich voor zijn historische verhaal over de Bastiaanses merkbaar terdege ingelezen heeft). Lekker lezen, maar het beklijft niet. En dat is nou precies wat de verbindende tekst van het verhaal wel doet: beklijven. Tussen het schrijven van zijn teksten door bezoekt Hoefjes zijn vriendin. Nee, niet zìjn vriendin, gewoon een vriendin, verzekert hij steeds met nadruk. Zij heeft last van haar rug en dat blijkt kanker te zijn. Het is in deze fragmenten dat Van der Kolk zijn echte kracht laat zien. Heel mooi weet hij de relatie tussen deze Ineke en Alfons te schetsen. Nooit een echte liefdesrelatie, maar wel een heel hechte vriendschap die maakt dat je je afvraagt: waarom is dit eigenlijk nooit méér geworden. Angst voor mislukking? Te druk met andere dingen om te zien wat wellicht mogelijk was geweest? Of gaan echte vriendschap en liefde niet goed samen? Van der Kolk laat het mooi in het midden, maar biedt wel in nuchtere bewoordingen een verhaal over iets wat verdraaid veel op liefde lijkt. En daar had ik eigenlijk best wat meer over willen lezen.
Sonja de Jong
Geert van der Kolk – Het tekstbureau van Alfons Hoefjes, De Kring, ISBN 978 94 629 7333 6, 272 pagina’s. € 22,50, mei 2025