Mijn naam is Emilia del Valle - Isabel Allende
Het verhaal van een krachtige vrouw
Historische roman over de Chileense Burgeroorlog van 1891
De voorlaatste romans van Isabel Allende (De wind kent mijn naam, Violeta, Bloemblad van zee) hadden alle iets gemakzuchtigs. Alle bekende ingrediënten uit het werk van Allende waren aanwezig, maar het was alsof de ziel ontbrak. De liefde was damesromannetjesliefde, de gebeurtenissen deden clichématig aan. Maar met haar jongste roman Mijn naam is Emilia del Valle revancheert Allende zich grandioos. Het is een doorleefd verhaal over een krachtige vrouw in de negentiende eeuw, vermengd met het verhaal van de Burgeroorlog in Chili van 1891. Rake karakters, schitterende beschrijvingen van het Chileense landschap en de gruwelen van de oorlog, alles klopt aan dit verhaal.
Over de auteur
Isabel Allende (1942) is een Chileense schrijfster. Zij publiceerde haar eerste roman, Het huis met de geesten, die haar meteen wereldroem opleverde, in 1982. Daarna volgden tientallen andere romans, met als meest bekende titels Eva Luna, Paula (over haar jonggestorven dochter) en De Japanse minnaar. Isabel Allende is een nicht van de in 1973 bij een rechtse militaire staatsgreep omgekomen president Salvador Allende.
Persoonlijk
Er zit veel persoonlijks in de nieuwe roman van Allende. Allereerst haar hoofdpersoon. Net als Isabel zelf groeit ook Emilia del Valle op bij haar moeder en een ontzettend lieve stiefvader, die haar aanmoedigt om altijd haar eigen weg te kiezen en nooit toe te geven aan vooroordelen of angst. Ook de burgeroorlog die zij beschrijft doet in veel opzichten denken aan de burgeroorlog die ontstond nadat in 1973 generaal Pinochet in Chili op gewelddadige wijze de macht overnam.
Liefde en oorlog
Deze ingrediënten samen leiden tot een sterke roman die je van begin tot einde geboeid houdt. De liefde speelt een rol, maar veel minder nadrukkelijk dan in veel van Allendes boeken. Mijn naam is Emilia del Valle is in de eerste plaats een roman over de gruwelijkheden van oorlog en over de immense gevolgen daarvan.
Emilia is verwekt door de losbandige Chileense edelman Gonzalo Andrés del Valle tijdens diens kortstondige verblijf in San Francisco. Daar is hij in aanraking gekomen met de novice Molly Walsh, een van oorsprong Ierse schone die als wees opgevoed is door de nonnetjes. Ook Molly zelf wil non worden, maar de Chileen praat haar het bed in en bezwangert haar. Daarna wil hij niets meer van haar weten. Molly trouwt met Francisco Claro die de school voor arme kinderen leidt waar Molly zich als juf over de kleintjes ontfermde. Hij voedt Emilia op alsof het zijn eigen dochter is. Maar regelmatig vertelt Molly haar, met haat, maar ook met een zekere trots over haar biologische vader in Chili.
Broedmachine
Dankzij de liefdevolle opvoeding van haar stiefvader is Emilia vastberaden alle kansen die het leven haar biedt te grijpen, ook al leeft zij in een tijd dat vrouwen over het algemeen alleen maar als broedmachines en echtgenotes gezien werden. Al op 17-jarige leeftijd schrijft zij een driestuiversromannetje vol hartstocht en geweld dat door de uitgever onmiddellijk gepubliceerd wordt, zij het onder een mannelijk pseudoniem. Maar Emilia wil meer dan dat en zij solliciteert een paar jaar later bij een dagblad. Ook daar zijn ze onder de indruk van haar vastberadenheid en durf. Journalist Eric Whelan neemt haar onder zijn hoede en brengt haar alle kneepjes van het vak bij. Als in 1891 een opstand van het Chileense Congres tegen president Balmaceda tot een burgeroorlog leidt, is Emilia – omdat zij Spaans spreekt – de aangewezen persoon om voor de krant verslag te doen.
Marketentsters
Dat wil zij niet doen vanaf de speciale, veilige plek, ver van het slagveld, waar de pers wordt ondergebracht, maar midden in het strijdgewoel zelf. Ze sluit zich aan bij een groep marketentsters (vrouwen die met de troepen meetrekken en hen van eten, drinken en eerste medische hulp voorzien – SdJ) in het regeringsleger. Als de oorlog beslecht wordt in het voordeel van de opstandelingen, wordt zij gevangengenomen.
Allende slaagt erin de beelden van de meedogenloze gevechten, de totale zinloosheid van de oorlog, de ontberingen en de wanhoop beeldend en volkomen overtuigend te beschrijven. Je kunt je afvragen of een vrouw in de 19e eeuw ooit zou hebben kunnen denken en handelen als Emilia, maar die vraag raakt ondergesneeuwd door de vaart van het verhaal, de meeslepende ontwikkelingen en vooral door de figuur van Emilia zelf die een bewonderenswaardig dappere vrouw is.
Stem
Allende vertelt haar verhaal met de stem van Emilia del Valle zelf en dat geeft haar de gelegenheid om zich te verbazen over het feit dat rond 1890 de reis van San Francisco naar New York ‘slechts’ 83 uur duurt, terwijl dat eerder nog dik een week was en zich af te vragen of de (inmiddels afgezette) president Balmaceda gelijk zal blijken te hebben met zijn overtuiging dat ‘het parlementair systeem een mislukking zal blijken en de tienduizend doden van de burgeroorlog niet meer dan een voetnoot onderaan de bladzijde in het verhaal van de Burgeroorlog’. De geschiedenis is vaak pas achteraf te duiden, bewijst dit boek weer eens.
Sonja de Jong
Isabel Allende – Mijn naam is Emilia del Valle. (Oorspronkelijk gepubliceerd in 2025 als Mi nombre es Emilia del Valle bij Penguin Random House Grupo Editorial España, Barcelona). Uit het Spaans vertaald door Rikkie Degenaar, Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 5385 2, 368 pagina’s, € 24,99, mei 2025
