Jij bent de volgende - Vera Kurian
Origineel, maar tikkeltje warrig
Wat gebeurt er als je een stel psychopaten bij elkaar zet?
Het idee is origineel, maar de uitwerking die Vera Kurian aan haar thriller Jij bent de volgende geeft, is nogal warrig. Al vrij snel ben je als lezer de draad kwijt. In haar ijver om volstrekt onvoorspelbaar te zijn, laat Kurian regelmatig steken vallen. En bijhouden wie nu precies wat weet en wat niet, is vrijwel ondoenlijk. Je kritiekloos laten meevoeren door de stroom is nog het beste. Dan is dit best een aardige thriller.
Over de auteur
Vera Kurian is een gepromoveerd sociaal psychologe. Zij woont in Washington. Jij bent de volgende is haar debuut als schrijfster. Het boek werd genomineerd voor diverse thrillerprijzen.
Psychopaat
Eerst, bij wijze van achtergrond, een paar feiten: Bij het woord psychopaat denk je meteen aan enge mensen die criminele dingen doen. Maar dat hoeft in principe niet. Naar wetenschappelijke schatting heeft een op de 100 mensen een psychopathische aanleg, maar hoeft dat niet te betekenen dat die persoon dan ook misdadig wordt. Psychopathie komt, net als andere psychische aandoeningen voor in verschillende gradaties. Kenmerkend is dat iemand met psychopathische aanleg manipulatief is, weinig empathie vertoont en steeds behoefte heeft aan nieuwe prikkels.
Hoogleraar
En zo zijn ook de jonge mensen die Vera Kurian in haar thriller tot leven brengt. Een hoogleraar doet al jaren onderzoek naar psychopathie. Hij is ervan overtuigd dat met de juiste aanpak psychopaten heel goed kunnen functioneren en geen misdadig gedrag zullen gaan vertonen. Om dat te bewijzen heeft hij een langlopend Multimethodisch Psychopathologisch Panelonderzoek (MPP) opgezet. Hij biedt jongeren die gediagnosticeerd zijn als psychopaat de mogelijkheid om gratis aan de universiteit waar hij werkt te komen studeren, als ze bereid zijn mee te werken aan zijn onderzoek. Zo nu en dan een testje doen, een smartwatch dragen waarop ze hun stemming regelmatig een cijfer moeten geven, een gesprek zo nu en dan met de onderzoeksleider, dat is alles.
Zeven studenten
De zeven studenten die zich in het jaar waarin het boek speelt aangemeld hebben, weten niet van elkaar dat zij in het behandelprogramma zitten. Eentje, een jongen uit een arm gezin, is zelfs helemaal niet psychopathisch, maar doet alsof omdat hij dan gratis kan studeren.
Maar dan, het studiejaar is nog maar net begonnen, wordt een student vermoord en al snel heeft Chloe, de psychopathische hoofdpersoon, door dat deze jongen net als zijzelf aan het MPP deelnam. Een paar dagen later wordt wederom een jongen vermoord en ook hij zat in het MPP.
Niet brandschoon
Chloe zelf is overigens ook niet brandschoon, want zij is naar deze universiteit gekomen met het vooropgezette plan om een andere student, geen MPP-er, te vermoorden omdat hij haar jaren geleden, toen zij twaalf was, verkracht heeft. Terwijl Chloe zorgvuldig aan een plan werkt om deze student te doden zonder zelf gesnapt te worden, moet zij nu ook uitzoeken door wie de andere twee vermoord zijn.
Doordat Kurian het ene moment Chloe zelf aan het woord laat in de ik-vorm en het volgende vanuit een paar andere studenten schrijft en ieder van hen zijn eigen ontdekkingen doet, is op een gegeven moment niet echt duidelijk meer wie nu wat weet. Bovendien lopen de geplande moord op verkrachter Will en de reeds gepleegde moorden op Kellen en Michael regelmatig door elkaar, hetgeen behoorlijk verwarrend is.
Te complex
Kurian had er beter aan gedaan haar verhaal iets minder complex te maken. Hoewel het allemaal best spannend is, vol scenes in stikdonkere vertrekken, vol griezelige appjes van onbekenden die veel meer weten dan goed voor ze is, raak je als lezer de draad regelmatig kwijt.
Kurian is wel goed om – vanuit haar eigen vakgebied – te beschrijven hoe psychopathische jongeren redeneren en functioneren. Dat onderdeel van het verhaal is het wat deze thriller uiteindelijk toch best wel aardig maakt.
Sonja de Jong
Vera Kurian – Jij bent de volgende. (Oorspronkelijk verschenen in 2021 als Never saw me coming bij Albi Literary Inc.). Uit het Engels vertaald door Yvonne de Zwart. Volt, €12,99, ISBN 978 90 622 2317 6, 398 pagina’s, € 12,99, juli 2024
Eerder verschenen in 2022 onder de naam Opgeruimd staat netjes.
