Korstmos - Rinske Bouwman
Over verdriet en tijgers en de wijze woorden van een zandvlo
Melancholieke mengeling van feiten en fantasie
Met haar debuutroman Een soort eelt liet Rinske Bouwman zien over een zeer persoonlijke en knappe pen te beschikken en buiten de gebaande paden kon denken. Met haar nieuwe roman Korstmos bewijst ze dat dat geen eenmalige toevalstreffer was. Korstmos ontroert, verrast en sleept je mee in wonderlijke uithoeken van verdriet en troost.
Over de auteur
Rinske Bouwman (1988) is theatermaker en schrijver. Haar voorstellingen waren te zien op tal van festivals, onder meer Lowlands en Crossing Border. Als schrijfster debuteerde ze in 2024 met de roman Een soort eelt, die haar een nominatie voor de Anton Wachterprijs opleverde.
Geleende tijd
Al acht jaar zijn Philo, game-developer, en Marius, tijdelijk buschauffeur, een koppel. In hun huis was de babykamer al aangewezen. Maar al zes jaar leeft Philo in geleende tijd. Kanker, geen genezing mogelijk, bereid je voor op de dood, werd haar zes jaar geleden te verstaan gegeven. Maar Philo leeft nog steeds. Soms gaat het iets beter, dan weer slechter. Marius verzorgt haar zo goed als hij kan, maar geleidelijk aan valt dat hem steeds zwaarder doordat hun relatie steeds ongelijkwaardiger wordt. Jaren geleden hebben ze samen al alles voor Philo’s uitvaart geregeld, de liedjes gekozen die gedraaid moeten worden. Philo: ‘Ik heb soms het gevoel dat ik nu geen nieuw lievelingsliedje kan krijgen, want dan moet de lijst aangepast. Al het leven dat ik nu doe, telt eigenlijk al niet meer.’
Virtuele wereld
Als uitlaatklep wijst Philo Marius op het bestaan van The Otherworld, een virtuele wereld waar je jezelf kunt zijn of een ander, waar je alles naar je eigen wensen kunt inrichten en doen. Er lopen centaurs rond en weerwolven, er zijn feesten en winkelstraten waar mensen allerlei dingen verkopen. Marius ontmoet er Liv die een winkeltje met cactussen heeft en sluit vriendschap met haar. Haar winkeltje brengt hem op het idee ook zoiets te doen en hij opent een winkel in tijgers. Hij traint de dieren, ze planten zich voort en worden verkocht als huisdier. Van het geld dat hij met de verkoop verdient koopt hij bovendien een eiland waar hij elke vrijdagavond feesten geeft en waar steeds meer mensen op af komen.
Vogelen
Maar in het echte leven heeft Marius niet de macht om de dingen te laten gaan zoals hij dat wenst. Veel vrienden heeft hij niet, nooit gehad ook, want erg sociaal is hij niet. Hij rijdt op zijn bus, gaat zo nu en dan vogelen met een vriend die hij al sinds de scouting vroeger kent en vraagt zich op de momenten ertussenin af hoelang dit nog gaat duren. Uit alle macht probeert hij Philo te helpen, maar steeds vaker wijst ze hem af, wil niet geholpen, wil zelfstandig dingen doen die ze eigenlijk niet meer kan.
Praten met dieren
Als hij alleen is, denk-praat hij met dieren om hem heen. Zittend op een bankje in een park staart hij naar een merel en de merel staart terug. In een weiland ziet hij een schaap, op een pad een mier, op het strand een zandvlo. En in gedachten dicht Marius de dieren een filosofische inborst en een heldere mening toe. Ze vertellen hem over het leven en hoe zij dat beleven. Hoe je moet omgaan met de dood (Een schaap alleen is een dood schaap. Dus zijn we altijd samen. Dat is iets wat je moet trainen, Dat ben jij nu aan het leren en dat is heel goed).
Tijger
Dan duikt op een dag opeens een tijger uit The Otherworld op in zijn werkelijke leven, voor anderen niet zichtbaar, voor hem wel. Marius weet niet goed wat hij ervan moet denken, maar schaft grote lappen vlees voor het beest aan, die het gulzig verslindt. Is dit dier zijn rouwproces?
Korstmos is een verhaal over rouw en rouwverwerking. Moeiteloos mengt Bouwman de realiteit met de virtuele wereld, werkelijkheid met fantasie. Op haast elke bladzij weet zij beelden op te roepen die origineel en trefzeker zijn. Zonder zelfs maar een moment sentimenteel te worden, weet zij het verdriet van Philo en Marius invoelbaar te maken aan de hand van alledaagse zaken. Sokken bijvoorbeeld: ‘Ze heeft al heel vaak gezegd dat dit de laatste sokken zijn die ze koopt. Maar onze wasmachine is vrij genadeloos voor sokken. Dus moeten we toch relatief vaak weer nieuwe kopen. Vandaar.’ Of over een mueslireep: ‘Hij checkt de houdbaarheidsdatum. “December dit jaar,” zegt hij, terwijl hij de reep aan Philo geeft. “Dan heeft hij een langere houdbaarheidsdatum dan ik.” ’
Van Rinske Bouwman wil ik nog veel meer lezen.
Sonja de Jong
Rinske Bouwman – Korstmos. Orlando, €22,99, ISBN 978 90 835 2871 7, 225 pagina’s, € 22,99, oktober 2025