Machtsstrijd - Chris Ryan
Meedogenloze mannen en een smerig politiek complot
Iedereen doden die in de weg staat
Wie ervan geniet om te lezen hoe stoere SEALS (de elite-eenheid van het Amerikaanse leger) onverschillig iedereen neerknallen die op hun weg komt, inclusief toevallig aanwezige dienstmeisjes en andere onschuldigen, wie het leuk vindt om dan te lezen over uiteenspattende hersenen en buiken waar gulpen bloed uit pompen, wie het fijn vindt om te zien hoe mannen elkaar verraden voor een paar dollar, ja, die zit goed met Machtsstrijd van Chris Ryan. De Amerikaan, zelf een voormalige SEAL, weet zeker hoe hij een spannend verhaal, met een paar onverwachte twists, in elkaar moet draaien. Maar als dit de manier is waarop SEALS tegen het leven aankijken, waar niet gerechtigheid, maar louter het recht van de sterkste geldt, dan lijkt er weinig hoop te zijn voor de wereld. De mannen van stavast zoals Trump ze graag heeft, zo lijkt het.
Over de auteur
Chris Ryan (1961, pseudoniem voor Colin Armstrong) ging op zijn 16e het leger in en maakte deel uit van talloze undercoveroperaties, scherpschuttercommmando’s en geheimzinnige speciale operaties. Sinds 1996 schrijft hij boeken op basis van wat hij als elitesoldaat meemaakte. Hij laat zich daarbij meestal bijstaan door een ghostwriter.
Belazerd
Toegegeven: het verhaal zit best goed in elkaar: Hoofdpersoon is Jock Bald, die sinds een paar jaar een noodlijdend vakantieparkje heeft, nadat hij zijn SAS-regiment (het Britse equivalent van de SEALS) moest verlaten vanwege zijn leeftijd. Hij is sindsdien, vooral dankzij een paar voormalige maten die hem grotelijks belazerd hebben, financieel compleet aan de grond komen te zitten, vandaar dat bungalowparkje op een druilerig Schots eiland, waar bijna geen toerist zich waagt. Als een paar Engelse sportschoolfanaten op anabole steroïden denken hem een hak te kunnen zetten door niet te betalen voor hun verblijf, timmert hij ze finaal in elkaar en komt dus met justitie in aanraking. Daar krijgt hij de keus: ofwel naar de gevangenis of meedoen aan een geheime operatie waaraan nog een andere ex-SAS-man meedoet, plus nog een paar SEALS vanuit Amerika.
Bevrijdingsactie
Hun taak wordt het om een Engelse wetenschapper te gaan bevrijden in Venezuela (zou het een vriendin zijn van Trump vraag je je in gemoede af, maar dan weet je dat hij het niet zo op wetenschappers heeft). Zij was daar om met collega’s te spreken, maar is vrijwel meteen gevangengenomen, omdat de Venezolaanse president haar van spionage verdenkt en hoopt haar onder voldoende druk wel wat geheimen te kunnen ontfutselen.
De groep stoere mannen reist naar Colombia en vandaaruit, dwars door gebied waar in de visie van Ryan de FARC-rebellen (die officieel in 2017 de wapens neerlegden) nog steeds heersen, samen met de SEALS lopend, over water en met auto’s undercover naar Venezuela. Maar dan blijkt dat de feiten toch anders liggen dan de twee Britten beloofd was. Zij raken betrokken in een smerige strijd en dreigen het niet te zullen overleven.
Ommedraai
Het is zeker knap hoe Ryan zijn verhaal op het juiste moment een complete omdraai weet te geven. Net als je denkt dat je het nu allemaal wel weet: hup, eropaf, hup, nog een paar mensen een kogel door de kop jagen, blijkt opeens dat alles anders ligt. Vanaf dat moment wordt het verhaal ook best spannend.
Maar dat neemt niet weg dat Ryan er wel heel erg veel lol in lijkt te hebben om de wreedheden breed uit te meten en dat ook ruiterlijk toegeeft. Van de spreekwoordelijke trouw van SEALS en SAS-mensen onder elkaar is bij hem geen sprake. Integendeel, ze geloven niet in voor-volk-en-vaderland en gunnen elkaar het licht in de ogen niet. Geen spoortje idealisme.
Vermoorden
Zoals Bald verklaart: ‘Ik ben goed in mensen vermoorden, dus het was de keus: SAS of gangster worden’. In zijn verhaal is het doodnormaal dat je iedereen die op je pad komt als je op missie bent genadeloos neerknalt. En is het al even normaal om je eigen maten te verraden als dat toevallig voor jou beter uitpakt. ’In Balds wereld was je ofwel een doelwit dat vermoord moest worden ofwel een slachtoffer dat bestolen kon worden.’ Echt leuke jongens, dus.
Wie houdt van extreem gewelddadige lectuur, zal vermoedelijk best genieten van Machtsstrijd. Maar je wereldbeeld wordt er niet positiever op. Als dit is hoe het werkelijk toegaat in de wereld van elitesoldaten, als een mensenleven kennelijk geen enkele waarde heeft, dan ziet het er niet bijster vrolijk uit voor het lot van de mensheid.
Sonja de Jong
Chris Ryan – Machtsstrijd. (Oorspronkelijk in 2020 gepubliceerd als Circle of death bij John Murray Publishers Ltd.) Uit het Engels vertaald door Marieke van Muijden en Jan van den Berg, Boekerij, ISBN 978 94 023 2131 9, 366 pagina’s, € 21,99, oktober 2025
